تنگی کانال مچ دست یا سندرم کارپال یک بیماری دردناک و پیشرونده است که در اثر فشرده شدن عصب میانی مچ دست به وجود می آید. اگر این بیماری به موقع درمان نشود باعث اثرات منفی روی کیفیت زندگی فرد می شود. همچنین اگر درمان نشود باعث آسیب دیدگی شدید عصب مدیان شده و باعث بی حسی دائمی در انگشتان دست و ضعف دائمی در عضلاتی که با عصب مدیان تغذیه می گردند، می شود.
تنگی کانال مچ دست چیست و چگونه به وجود می آید؟
در اکثر موارد، زنان خانه دارد و افرادی که با کامپیوتر کارمی کنند به دلیل اینکه حرکات تکراری انجام می دهند از درد در مچ دست خود شکایت دارند. مچ دست گذرگاهی دارد که محل عبور اعصاب مهمی مثل عصب مدین و تاندون عضلات مهم خم کننده می باشد که وقتی اعصاب در تونل کارپال تحت فشار قرار می گیرند، اختلالات عصبی در دست به وجود می آید که سندرم تونل کارپال نامیده می شود. اگر هر یک از تاندون های عضلات دست در این تونل متورم شوند، باعث می شود که تونل کارپال فشرده و تنگ شود که در پی آن اختلالات و نشانه های سندرم کارپال به وجود می آید. اختلالات عصبی در تونل کارپال مچ دست به دلیل متورم شدن بافت های درون تونل، ضربه ها و حرکات بیش از حد و تکراری خم و راست کردن مچ دست می باشد. متورم شدن مچ دست به دلایلی مانند یائسگی، کم کاری تیروئید، بارداری، ضربه و آرتریت روماتوئید به وجود می آید.
سندروم تونل کارپال چه علائمی دارد؟
علائم و نشانه های تنگی تونل کارپال به آرامی به وجود می آیند که برخی از آن ها شامل موارد زیر میب اشن:
- ضعف دست
- ناتوانی در برداشتن اشیا
- احساس نکردن سرما و گرما
- احساس سوزن سوزن شدن در طول روزدر موارد شدیدتر
- ناتوانی در مشت کردن دست، برداشتن اشیا یا انجام کارهای دستی
- بیدار شدن از خواب و احساس نیاز به تکان دادن دست یا مچ دست. علائم این اختلال معمولا در هنگام خواب به وجود می آید زیرا مچ دست تعداد زیادی از افراد در هنگام خواب می چرخد.
- احساس سوزش و سوزن سوزن شدن یا درد و بی حسی در کف دست و انگشتان به ویژه انگشت شست، اشاره و میانی.
تشخیص سندروم تونل کارپال چگونه است؟
پزشک برای تشخیص تونل کارپال علاوه بر اینکه از شما سوالاتی می پرسد، یک یا چند آزمایش را نیز تجویز می کند:
تصویربرداری اشعه ایکس: برخی از پزشکان برای اینکه احتمال شکستگی یا آرتروز را رد کنند انجام تصویربرداری با اشعه ایکس را توصیه می کنند. با این حال انجام تنها این آزمایش برای تشخیص کافی نمی باشد.
الکترومیوگرافی: این آزمایش به اندازه گیری تخلیه های الکتریکی ریز تولید شده در عضلات می پردازد. در این آزمایش یک الکترود با سوزن های خاص در عضلات خاصی قرار می گیرد تا فعالیت الکتریکی را در هنگام انقباض و استراحت عضلات اندازه گیری نماید. الکترومیوگرافی می تواند آسیب به عضلات کنترل شده توسط عصب مدیان را تشخیص دهد و سایر شرایط را رد کند.
بررسی هدایت عصبی: در نوعی از الکترومیوگرافی، دو الکترود روی پوست چسبانده شده و به کمک آن ها یک شوک کوچک از طریق عصب مدیان عبور داده می شود تا ببیند تکانه های الکتریکی در تونل کارپال کاهش پیدا کرده اند یا نه. این آزمایش برای تشخیص وضعیت و رد کردن سایر موارد استفاده می گردد.
درمان سندروم تونل کارپال چیست؟
درمان های موجود برای این اختلال دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی دارد. برای تمام بیماران به جز افرادی که در اثر ضربه به این اختلال دچار شده اند ابتدا درمان غیر تهاجمی صورت می گیرد. درمان های تهاجمی، درمان هایی هستند که در آن ها پوست باز می شود مانند جراحی.
درمان های غیر تهاجمی برای سندرم تونل کارپال شامل موارد زیر می باشد:
- اسپیلنت
- فیزیوتراپی
اسپیلنت شبانه و در صورت نیازاسپیلنت روزانه داده می شود تا مچ دست صاف نگه داشته شود. در واقع اسپیلنت یک نوع مچ بند است که باعث صاف نگه داشتن مچ دست شده و حرکت کمتر مفصل می شود و درنتیجه به مرور فشار از روی دست کاسته شده و بهبود پیدا می کند.
درمان های تهاجمی برای سندروم تونل کارپال شامل موارد زیر می باشد:
- تزریق کورتیزون
- جراحی
تزریق کورتیزون می تواند باعث بهبودی موقت شود اما اثر آن بعد از 2 تا 4 ماه از بین می رود. داروهای ضد التهابی نیز ممکن است برای کاهش التهاب استفاده شوند اما به اندازه تزریق کورتیزون موثر عمل نمی کنند.
فیزیوتراپی در سندروم تونل کارپال
فیزیوتراپی برای اکثر افرادی که به سندرم تونل کارپال مبتلا هستند از موارد خفیف گرفته تا متوسط مفید می باشد. فیزیوتراپیست به مواردی مانند موارد زیر رسیدگی می کند:
- قابلیت کشش بافت های نرم و عضلات
- موبیلیزیشن استخوان کارپال و کشش فلکسور رتیناکولوم برای باز کردن تونل کارپال
- تمرین های جامع تقویتی و استقامتی ROM (دامنه حرکتی) برای بازو، مچ دست و دست
- تمرین های حرکت دادن تاندون و عصب برای اطمینان پیدا کردن از حرکت آزاد عصب
- محکم نگه داشتن اشیا در دست، نیشگون گرفتن، خم کردن شست و تقویت ساعد در فازهای بعدی
- ستون فقرات در ناحیه گردن برای اصلاح هر گونه علائم در جای دیگر یا همان سندرم های دابل کراش
- وضعیت بدنی، هماهنگی عضلات کوچک در حرکات و تمرین های مخصوص هماهنگی عضلات دست در حرکات
جراحی سندروم تونل کارپال
برای درمان تونل کارپال توصیه می شود ابتدا درمان های محافظه کاران و فیزیوتراپی استفاده شود. قبل از اینکه عمل جراحی را انتخاب کنید بهتر است عوامل احتمالی دیگر را نیز بررسی کنید زیرا اگر علت اصلی علائم جای دیگری باشد، درمان سندرم تونل کارپال بعد از جراحی معمولا موقتی یا ناقص می باشد.
معمولا جراحی کارپال 6 تا 12 ماه بعد از درمان های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و استفاده از اسپیلنت های مچ دست انجام می گیرد اما در موارد دیگری که علائم نورولوژیکی در مدتی کوتاه به سرعت بدتر می شوند، جراحی ممکن است زودتر انجام گیرد. حتی اگر علائم در ناحیه کارپال کمتر دیده شوند، چه با اسپیلت ها و چه با جراحی، اگر عصب در یک جای دیگر دچار سندرم دابل کراس باشد این تاثیر ممکن است موقتی باشد. در این موارد باید کل مسیر عصب درمان شود.
افرادی که به سندرم تونل کارپال خفیف تا متوسط مبتلا هستند می توانند با انجام درمان های محافظه کارانه نتایج خوبی بگیرند. بهترین نتایج در 3 ماه اول درمان اتفاق می افتد. در موارد شدیدتر مخصوصا زمانیکه آتروفی عضلانی در عضلات برجستگی بزرگ کف دست ظاهر می شود، احتمال می رود که برای آزاد کردن تونل کارپال از عمل جراحی استفاده شود.
تونل کارپال مزمن می تواند اگر فیبروز عصبی باعث آسیب دائمی عصب شود، به درمان های جراحی یا محافظه کارانه پاسخ نمی دهد.
منابع مورد استفاده
