سپری کردن یک روز بدون کافئین ممکن است سخت باشد بخصوص اگر شغل خود را دوست نداشته باشید یا از آن دسته افرادی هستید که ناچارید بیدار بمانید. بنابراین می توان درک کرد که چرا برخی افراد تمایل به مصرف محصولات انرژی زا دارند. اما محصولات انرژی زا چه هستند و چه کاری در بدن ما انجام می دهند؟ در این مطلب می توانید با این محصولات آشنا شوید.
تاریخچه مصرف محصولات انرژی زا
نوشیدنی های انرژی زا از دهه 90 میلادی به بازار وارد شدند. امروزه با تنوع بسیار زیادی که دارند می توانید از بین برندها وطعم های بسیار متنوع نوع دلخواه خود را انتخاب نمایید. این محصولات در بین مردم بسیار پرطرفدار می باشند به گونه ای که پیش بینی شده است تا سال 2021 ارزش بازار این نوشیدنی ها به 61 میلیون دلار خواهد رسید. برخی از حرفه ای ترین ورزشکاران دنیا نام خود را به این محصولات قرض داده اند. مانند جرج همیلتون که راننده مشهور فرمول یک است و با کمپانی مانستر دست به چنین کاری زده است. البته طعم این نوشیدنی ها عالی است.
ترکیبات نوشیدنی انرژی زا
نوشیدنی های انرژی زا موادی دارند که برای افزایش انرژی و عملکرد ذهنی به بازار وارد می شوند. تقریبا بسیاری از نوشیدنی های انرژی زا ماده کافئین را برای تحریک عملکرد مغز و افزایش هوشیاری تمرکز در ترکیبات خود دارند. این مقدار کافئین در هر محصول متفاوت می باشد. نوشیدنی های انرژی زا حاوی چندین ماده دیگر هستند که شامل موارد زیر می باشند:
شکر: منبع اصلی کالری در این محصولات شکر است اما برخی از آن ها نیز حاوی شکر نیستند و از کربوهیدرات کمی برخوردارند.
ویتامین های گروه B: این گروه از ویتامین ها در تبدیل غذا به انرژی مورد نیاز بدن نقش بسیار مهمی دارند.
کافئین: این ماده باعث تحریک سیستم عصبی شده و باعث افزایش فشار خون و تپش قلب و کم آبی در بدن می شود.
مشتقات اسید آمینه: این محصولات شامل ترکیباتی مانند تورین و ال-کارنیتین می شوند. این دو به طور طبیعی در بدن ساخته می شوند و در فرآیندهای بیولوژیکی مختلفی نقش دارند. تورین ماده ای است که توسط بدن تولید می شود و باعث انقباض ماهیچه های قلب می شود.
عصاره های گیاهی: گوارانا احتمالا برای افزودن کافئین بیشتر به کار می رود در حالیکه جینسینگ ممکن است تاثیرات مثبتی روی مغز داشته باشد. جینسینگ یک گیاه دارویی است که باعث افزایش سطح انرژی می شود و دارای خواص ضد خستگی است اما مصرف بالای آن باعث اسهال و سردرد می شود. گوارانا نیز از یک گیاه در آمریکای جنوبی گرفته می شود که دارای خواصی مانند کافئین می باشد.
شیرین کننده های مصنوعی: این ترکیبات قند بالایی دارند و باعث اعتیاد در افراد شده و مشکلاتی مانند چاقی، دیابت و فشار خون را در پی دارند.
قیمت های نوشیدنی انرژی زا بر اساس مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است. بهترین نوشابه انرژی زا گفته می شود هایپ است. نوشابه های انرژی زا ایرانی نیز در بازار موجودند که قیمت کمتری دارند.
فواید نوشیدنی انرژی زا
برخی از فواید نوشیدنی انرژی زا به دلیل ترکیبات به کار رفته در آن ها قابل درک است. با این حال در اینجا به بررسی جزئی تر خواص نوشیدنی انرژی زا می پردازیم.
بهبود عملکرد مغز: همه ما در مورد این خاصیت نوشیدنی های انرژی زا شنیده ایم و تحقیقات نیز این ویژگی را تایید کرده اند. مطالعات نشان می دهند که این نوع نوشیدنی ها در بهبود عملکردهای متفاوت مغز مانند تمرکز، حافظه و واکنش سریع موثرند. علاوه بر این با مصرف این نوشیدنی ها خستگی ذهنی نیز از بین می رود. آمار و ارقام نشان می دهند که در ازای 500میلی لیتر نوشیدنی انرژی زا، عملکرد مغز 24 درصد افزایش پیدا می کند.
رفع خستگی و خواب آلودگی: یکی دیگر از خواص نوشیدنی انرژی زا مبارزه با خواب آلودگی می باشد. زمانی که دچار کمبود خواب شده اید و خسته هستید، استفاده از این نوشیدنی های انرژی زا گزینه مناسبی می باشد. اگر شیفت شب کار می کنید و یا مجبور به رانندگی در شب هستید این نوشیدنی ها کمک می کنند که هوشیاری بیشتری داشته باشید. این نوشیدنی ها با بهبود عملکرد مغز باعث هوشیاری می شوند.
اثربخشی سریع: یکی دیگر از فواید نوشیدنی انرژی زا اثربخشی سریع آن می باشد. از آنجا که این نوشیدنی ها سرد نوشیده می شوند ورود کافئین به جریان خود سریع تر اتفاق می افتد. این موضوع مزیت اصلی نوشیدنی انرژی زا نسبت به قهوه می باشد.
دریافت کالری با کمترین میزان قند: یکی از ویژگی هایی که این نوشیدنی ها را با دیگر محصولات موجود در بازار متمایز می کند داشتن میزان بالای کافئین و کمترین میزان قند می باشد. این نوشیدنی ها کافئین بالایی را به خون وارد می کنند بدون اینکه باعث افزایش قند خون به طور قابل توجهی شوند. البته استفاده از نوشیدنی های انرژی زا فاقد قند یا کربوهیدرات نیز گزینه مناسبی برای افرادی که به سلامت خود اهمیت می دهند است.
مضرات و عوارض نوشیدنی انرژی زا
نوشیدنی های انرژی زا در کنار فوایدی که دارند اما عوارضی را نیز در پی دارند که به آن ها اشاره می کنیم:
- تشویش و اضطراب
- تداخل دارویی
- بی خوابی
- دیابت نوع دو
- اثرات اعتیاد آور
- رفتار پر خطر
- عصبانیت
- حالت تهوع
- سردرد و میگرن
- واکنش های آلرژیک
- فشار خون بالا
- آزاد کردن هورمون استرس
- اوردوز در نیاسین
- ایست قلبی
- تغییرات روحیه
- کاهش خلاقیت
- خستگی
- آسیب اعضای داخلی بدن
- چاقی
- کشندگی
مکمل انرژی زا چیست؟
همانطور که از نامشان پیداست، مکمل های انرژی زا باعث تامین انرژی مورد نیاز بدن می شود و باعث افزایش قدرت بدنی می گردد. استفاده از این مکمل ها برای افراد زیر 18 سال ممنوع می باشد زیرا ممکن است باعث اختلال در عملکرد بدن آن ها شود. برای افرادی که در سن بلوغ هستند و در حال گذراندن تمرینات قدرتی می باشند و انرژی بیشتری نیاز دارند، استفاده از این مکمل ها پیشنهاد می شود. مصرف این مکمل ها باید به درستی انجام گیرد و مصرف بی رویه آن ها باعث آسیب به سلامت فرد می شود. اکثر آسیب های مکمل انرژی زا روی قلب، کلیه، کبد و سیستم گوارش فرد می باشد.
مزایا و معایب مکمل های انرژی زا
انواع مکمل انرژی زا باعث افزایش سطوح انرژی بدن و از بین بردن احساس خستگی در بدن می شوند و به افزایش انرژی جسمانی و روحی کمک می کنند. به هیمن دلیل بعد از مصرف مکمل انرژی زا احساس بهتری داریم وبهتر می توانیم به فعالیت های ورزشی خود ادامه دهیم و این برای افرادی که ورزش می کنند اهمیت بالایی دارد زیرا به بهبود عملکرد ورزشکاران با تمرکز ذهنی و بدنی کمک می کند. اما مانند هر مکمل دیگری دارای عوارض جانبی می باشند:
- بی خوابی
- تپش قلب
- لرزش
- کاهش وزن
- از دست دادن آب بدن
- عصبانیت و تحریک پذیری
- گرمازدگی
- اختلالات ریتم قلبی
- تشنج
- افزایش فشار خون
- توهم
- سکته مغزی
- حمله قلبی و دیگر مشکلات گردش خون
منابع مورد استفاده
